Bệnh giao mùa được biết đến là bệnh khi thời tiết chuyển mùa từ mùa nắng sang mùa mưa, làm cho đa số trẻ em tới các bệnh viện, phòng khám, trung tâm y tế tăng vọt.
Các bệnh hay gặp khi thời tiết giao mùa là sốt xuất huyết, tiêu chảy, sốt, viêm đường hô hấp. Nếu không chữa trị kịp thời sẽ gây nguy hiểm cho trẻ.
Giao mùa là thời điểm dịch cúm, sốt xuất huyết, tiêu chảy, viêm đường hô hấp… bùng phát. Vì thế, cần trang bị cho bố mẹ kiến thức để có những biện pháp phòng bệnh đúng cách cho trẻ.
Vậy làm thế nào để phòng ngừa và nhận biết sớm các dấu hiệu của bệnh giao mùa thu đông cho trẻ để điều trị kịp thời?
Bệnh Giao mùa là gì?
– Thời tiết, khí hậu vào thời điểm giao mùa thay đổi thất thường lúc nắng, lúc mưa là môi trường thuận lợi cho các vi khuẩn, virus gây bệnh sinh sôi và phát triển. Trong khi đó, hệ miễn dịch của trẻ vốn còn non yếu, chưa kịp thích nghi với sự thay đổi đó, cộng thêm sự xâm nhập và tấn công của “tổ hợp” tác nhân gây bệnh khiến trẻ dễ mắc các bệnh đường hô hấp cùng nhiều bệnh lý nguy hiểm khác.
– Thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho thấy, mỗi năm có hơn 10 triệu trẻ em tử vong do các bệnh nhiễm trùng hô hấp trên như cúm, viêm mũi họng, viêm tai giữa, viêm tiểu phế quản, viêm phổi… Việt Nam nằm trong top 10 quốc gia có chỉ số ô nhiễm nhất thế giới, tỷ lệ mắc bệnh hô hấp cao. Trung bình một đứa trẻ dưới 5 tuổi có thể mắc các bệnh viêm đường hô hấp từ 4-6 lần trong một năm, nhiều nhất là vào thời điểm giao mùa.
Dấu hiệu nhận biết các bệnh xuất hiện trên trẻ em:
1. Cảm, cúm ở trẻ
– Cảm cúm cũng là một bệnh liên quan đến đường hô hấp khi bé tiếp xúc trực tiếp với người bệnh hoặc nhiễm khuẩn hô hấp qua nước mũi, đờm thời tiết nóng lạnh thất thường khiến bé chưa kịp thích nghi.
- Khi mắc bệnh trẻ thường có triệu chứng: nghẹt mũi, chảy nước mũi, sốt, đau đầu, ho, sưng họng hoặc mệt mỏi…
– Trong trường hợp có triệu chứng sốt cao phải nhanh chóng hạ sốt và đưa trẻ đi khám, điều trị để tránh các biến chứng nguy hiểm liên quan đến đường hô hấp.
2. Bệnh giao mùa thể hiện qua viêm đường hô hấp:
Giao mùa là thời điểm vi khuẩn sinh sôi nảy nở nên trẻ dễ bị nhiễm khuẩn khi hít thở nơi có nguồn bênh đây ra bệnh viên đường hô hấp:
- Viêm đường hô hấp trên: thường là viêm mũi – họng, VA, viêm amidan, viêm tai giữa, ho và cảm lạnh. Bệnh này thường diễn biến trong vòng vài ba ngày với các dấu hiệu sốt cao hoặc vừa ho, hắt hơi, chảy nước mũi, nghẹt mũi, thay đổi giọng, mất giọng, trẻ dưới 1 tuổi có thể nôn, quấy khóc.
- Viêm đường hô hấp dưới: thường gặp ở dạng viêm thanh quản, khí quản, phế quản, tiểu phế quản và phổi. Một số dấu hiệu thường gặp như: khó thở, cách mũi phập phồng, thở nhanh và trẻ sơ sinh hoặc đang bú có thể bị trướng bụng, da xanh tím, giảm trương lực cơ…
Hãy sớm nhận biết các dấu hiệu để có phương pháp đưa trẻ đi thăm khám tránh các biến chứng xảy ra vì có thể trẻ sẽ bị viêm tai rữa, nghiêm trọng hơn nếu có các dấu hiệu li bì, co giật, bỏ bú… dẫn đến các biến chứng lâu dài, thậm chí tử vong.
3. Viêm phế quản ở trẻ
– Trẻ nhỏ rất dễ mắc viêm phế quản khi thời tiết thay đổi, giao mùa, tiếp xúc mầm bệnh từ cộng đồng, các đồ vật, đồ chơi trẻ em, môi trường không được vệ sinh khiến vi rút xâm nhập đường hô hấp và gây ra tình trạng viêm phế quản.
– Khi trẻ có biểu hiện ho, ho có đờm vàng, trắng, xanh lá chảy nước mũi trong, sưng họng, bỏ ăn sốt vừa hoặc cao, khó thở hay có cảm giác thắt ngực đau dưới xương ức,…
– Hãy nghĩ ngay đến nguy cơ bé bị viêm phế quản và đưa trẻ đi khám để có hướng điều trị kịp thời tránh những biến chứng nguy hiểm như: Suy hô hấp, viêm phổi (do dễ bị bội nhiễm), xẹp phổi, viêm tai giữa…
4. Viêm mũi dị ứng ở bé
– Thời tiết chuyển mùa là nguyên nhân cơ bản khiến trẻ có cơ địa mẫn cảm dễ bị viêm mũi di ứng gây tình trạng ngứa mũi, hắt hơi sổ mũi bị nghẹt mũi thậm chí là khó thở, ù tai… Nếu tình trạng kéo dài có thể gây biến chứng hen phế quản, hen suyễn, viêm amidan ở bé.
– Đối với những trẻ hay bị viêm mũi di ứng hãy giúp bé tiếp xúc, vui chơi với môi trường trong lành, không khói bụi, lông động vật, phấn hoa… để giảm nguy cơ mắc bệnh nhé!
5. Bệnh giao mùa có gây ra sốt phát ban cho trẻ?
– Sốt phát ban thường gây ra bởi vi rút sởi hoặc vi rút Rubella. Bệnh lây truyền qua đường hô hấp. Biểu hiện của bệnh là:
- Mệt mỏi, đau đầu, sổ mũi, đau họng, viêm kết mạc mắt, niêm mạc vòm họng, có thể xuất hiện những chấm xuất huyết nhỏ liti,…
- Ở vị trí gần hai bên cổ, sau tai của bé sẽ xuất hiện hai hạch sưng to và đau. .
- Da trẻ sẽ xuất hiện những nốt đỏ nhỏ li ti ở vùng mặt rồi sau đó lan nhanh ra toàn thân và chân tay.
- Trẻ bị sốt, nổi ban đỏ khắp người, nhiều nhất ở thân mình và tứ chi.
– Cách phòng tránh: Cần cho trẻ tiêm phòng Sởi và Rubella theo chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia.
6. Sốt xuất huyết
– Đây là bệnh do muỗi truyền, có thể xuất hiện quanh năm. Trẻ sốt cao đột ngột và liên tục (39-40 độ C) trong vòng 2-4 ngày, có thể xuất hiện dấu xuất huyết dưới da, ở niêm mạc miệng, đi tiểu ra máu… Nếu nghi ngờ trẻ bị sốt xuất huyết cần đưa trẻ tới các cơ sở y tế để khám và điều trị kịp thời, tránh những biến chứng nguy hiểm do bệnh gây ra.
Phòng tránh:
- Mặc quần áo dài tay, ngủ màn cả ban đêm lẫn ban ngày. Không để trẻ ở nơi thiếu ánh sáng, ẩm thấp để tránh muỗi đốt.
- Đậy kín lu, vại, hồ, bể chứa nước, không tạo nơi cho muỗi đẻ và hàng tuần nên cọ rửa với bàn chải để trứng muỗi rơi ra.
- Dọn dẹp nhà cửa ngăn nắp, sạch thoáng, không treo quần áo làm chỗ cho muỗi trú đậu, loại bỏ các vật chứa nước đọng (gáo dừa, lon, đồ hộp, ly, chén, chai lọ vỡ, vỏ xe…). Thay nước bình hoa mỗi ngày.
7. Bệnh tay chân miệng
Theo Hệ thống Báo cáo giám sát bệnh truyền nhiễm, từ đầu năm 2020 đến nay, đã có 63 tỉnh thành ghi nhận dịch bệnh tay – chân – miệng với 10.745 người mắc bệnh, trong đó 6.662 trường hợp phải nhập viện để điều trị, rất may chưa có trường hợp nào tử vong.
Dấu hiệu nhận biết:
- Trẻ em mắc bệnh có thể có những nốt phỏng nước trên da, loét niêm mạc miệng.
- Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh tiến triển nặng với các triệu chứng như khó thở, nôn trớ, co giật và dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm não, viêm cơ tim, viêm phổi… trường hợp xấu có thể gây tử vong.
Phương pháp điều trị:
- PGS.TS.BS Nguyễn Thị Quỳnh Hương cho biết, hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu bệnh tay – chân – miệng. Các phương pháp điều trị hiện tại nhằm giảm thiểu nguy cơ mắc các biến chứng nguy hiểm ở trẻ, do đó khi có dấu hiệu bệnh, bố mẹ hãy đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được theo dõi và điều trị kịp thời.
Cách phòng ngừa:
- Hiện chưa có vắc xin phòng bệnh, các biện pháp phòng ngừa gồm hạn chế tiếp xúc với người bệnh, rửa tay bằng xà phòng và theo dõi các triệu chứng bệnh để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
8. Bệnh viêm não Nhật Bản
– Viêm não Nhật Bản là bệnh lý nguy hiểm, bất kỳ đối tượng nào cũng có nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt là ở trẻ dưới 15 tuổi. Tại Việt Nam, bệnh xuất hiện rải rác vào các tháng trong năm, khoảng 2.000 – 3.000 trường hợp mắc bệnh/năm.
– Bệnh biến chứng nguy hiểm, đe dọa tính mạng người bệnh với khoảng 20% trường hợp tử vong, 50% các trường hợp cứu sống lại mắc di chứng bệnh tật nặng nề.
Dấu hiệu nhận biết:
- Trẻ em mắc bệnh viêm não Nhật Bản không có bất cứ triệu chứng nào ở giai đoạn ủ bệnh. Đến giai đoạn khởi phát, trẻ sẽ sốt cao 39 – 40 độ C hoặc hơn kèm theo các triệu chứng như đau đầu, đau bụng, nôn, thậm chí rối loạn nhãn cầu, mất nhận thức.
Phương pháp điều trị:
- Hiện viêm não Nhật Bản chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu. Khi có các triệu chứng bệnh, bố mẹ hãy đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được xử trí kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm như phù nề não, cơn co giật và các biến chứng ở hệ hô hấp và tim mạch…
Cách phòng ngừa:
- Để phòng ngừa viêm não Nhật Bản cho trẻ, Bộ Y tế khuyến cáo bố mẹ cần đưa trẻ đi tiêm vắc xin phòng bệnh đủ mũi và đúng lịch; đồng thời vệ sinh sạch sẽ nơi ở, môi trường xung quanh; cho trẻ mặc đồ dài, ngủ mùng kể cả ban ngày để tránh muỗi đốt truyền bệnh…
9. Bệnh quai bị có phải là biểu hiện của bệnh giao mùa?
– Bệnh quai bị là một bệnh lành tính. Bé trai có thể bị viêm tinh hoàn, xuất hiện trong khoảng 7-10 ngày sau khi sưng tuyến mang tai. Nếu không được điều trị kịp thời tình trạng viêm nặng hơn, sẽ ảnh hưởng đến ống dẫn tinh, một trong nhiều nguyên nhân gây vô sinh.
– Ngoài ra bé cũng có thể bị viêm não, màng não, xảy ra vào ngày thứ 3-10 với các triệu chứng sốt cao, nhức đầu, ói mửa, đôi khi có co giật…
Diễn biến bệnh quai bị có thường có biểu hiện bệnh lý ra sao?
- Thường nhẹ, bé có thể hơi sốt, mệt mỏi, ho; sau đó sưng, đau một bên mang tai rồi đau cả hai bên.
- Nếu đang mắc bị bệnh quai bị mà bé có biểu hiện bất thường như: đau tinh hoàn, sờ rắn lại (ở bé trai), đau bụng dưới (ở bé gái) hoặc thấy đau đầu, nôn… thì cần đến bệnh viện để kiểm tra sớm.
- Bệnh quai bị do virus nên không có thuốc điều trị đặc hiệu mà chỉ điều trị triệu chứng như hạ sốt, giảm đau…
10. Bệnh thủy đậu
– Bệnh thủy đậu (còn được gọi là bệnh trái rạ) do vi rút Varicella Zoster gây ra. Bệnh lây trực tiếp qua đường hô hấp (ho, hắt hơi…) hoặc khi tiếp xúc dịch nước phỏng. Bệnh thủy đậu có thể gặp ở mọi lứa tuổi, hay gặp ở trẻ từ 2 – 10 tuổi, và để lại miễn dịch suốt đời. Tại Việt Nam, mùa bệnh thủy đậu thường xuất hiện vào mùa xuân- hè từ tháng 2 đến tháng 6 trong năm.
Biểu hiện ban đầu của bệnh thủy đậu ta nên biết:
- Biểu hiện đầu tiên là sốt, đau đầu hay đau cơ, mệt mỏi hoặc chán ăn.
- Sau đó, xuất hiện những nốt tròn đỏ trong vòng 12 – 24 giờ, rồi tiến triển dần thành các mụn nước lúc đầu trong sau đó đục, nổi lên từng đợt ở da đầu và thân mình.
- Bình thường, bệnh thủy đậu tiến triển trong 5 – 10 ngày thì khỏi. Đôi khi bệnh thủy đậu có biến chứng như bội nhiễm mụn nước, viêm cầu thận cấp tính, viêm phổi… nhất là ở trẻ nhỏ, nhiều trường hợp dẫn tới tử vong.
Một số biện pháp tăng cường sức đề kháng và giảm nguy cơ bệnh giao mùa xảy ra:
– Tạo cho bé vui chơi trong môi trường trong lành, sạch sẽ như: vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, đồ chơi phải được vệ sịnh thường xuyên, loại bỏ vi khuẩn.
– Hạn chế cho bé vui chơi tại các địa điểm quá đông người trong mùa bệnh, để giảm thiểu nguy cơ bé tiếp xúc với nguồn bệnh.
– Tắm rửa và vệ sinh chân tay cho bé thường xuyên sau khi vui chơi, trước khi ăn… để trẻ loại bỏ vi khuẩn trên tay bé. – Đảm bảo cho bé ăn đủ ấm khi thời tiết chuyển lạnh, không tắm quá lâu với nước lạnh, tránh việc tắm rửa ngay khi bé vừa chơi xong và đang ra nhiều mô hôi…
– Tăng cường dinh dưỡng chứa nhiều vitamin và khuyến khích trẻ vui chơi ngoài trời ở sân chơi sạch sẽ, đồ chơi an toàn, nhiều loại môi trường, đồ chơi vận động khác nhau như: bể bơi cho bé hay đi xe đạp, xe trượt… để trẻ tăng cường sức đề kháng tự nhiên.
