Bảo quản sữa mẹ sao cho không mất chất và an toàn cho bé khi bú

Bảo quản sữa mẹ sao cho đúng và cách rã đông sữa như thế nào là an toàn để cho bé bú? Vì trong sữa mẹ có rất nhiều chất dinh dưỡng giúp bé phát triển và tăng hệ miễn dịch. Tuy nhiên, không phải lúc nào mẹ cũng có thể cho con bú trực tiếp mà cần vắt sữa cho con. Vậy sữa mẹ vắt ra để được bao lâu? Bảo quản sữa mẹ như thế nào để giữ nguyên dưỡng chất?

Phụ nữ đang nuôi con bằng sữa mẹ, người chăm sóc trẻ nên tìm hiểu và tuân thủ việc bảo quản sữa mẹ khoa học và đúng cách để duy trì chất lượng của sữa mẹ sau khi vắt ra và đảm bảo an toàn cho sức khỏe của trẻ.

Hút sữa là cách để duy trì lượng sữa của mẹ và đảm bảo bé vẫn được uống sữa mẹ khi mẹ không có mặt bên cạnh cả ngày. Tuy nhiên, để làm được điều đó, cần phải biết cách bảo quản sữa sau khi được hút ra.

Bạn đã biết những lợi ích khi nuôi con bằng sữa mẹ và mong muốn duy trì nguồn sữa cho con dù đã hết thời gian nghỉ thai sản? Cùng tìm hiểu cách bảo quản sữa mẹ, sau khi vắt ra ngoài và cách trữ đông sữa mẹ của Gicungco để bé yêu được dùng nguồn dinh dưỡng quý giá này dù mẹ không thường xuyên ở cạnh nhé!

Cách lưu trữ sữa mẹ an toàn:

Trước khi vắt sữa mẹ:

Yếu tố vệ sinh là việc cần được quan tâm hàng đầu không chỉ khi lưu trữ và bảo quản sữa mẹ, mà còn đòi hỏi từ bước vắt hoặc bơm sữa ban đầu. Người mẹ cần lưu ý những điều sau trước khi vắt sữa:

♦ Rửa tay kỹ bằng xà phòng và nước, hoặc dùng dung dịch rửa tay sát khuẩn có chứa ít nhất 60% cồn;

♦ Có thể vắt sữa mẹ bằng tay, bằng máy bơm tay hoặc máy hút điện;

♦ Nếu sử dụng máy bơm, cần kiểm tra bộ dụng cụ bơm và ống dây dẫn để đảm bảo vệ sinh. Vứt bỏ và thay thế ngay nếu các ống bị mốc hoặc không được sạch sẽ;

♦ Lau sạch các nút bấm, công tắc nguồn và bề mặt máy bơm bằng khăn thấm dung dịch tẩy rửa.

Cách vệ sinh dụng cụ hút sữa và đựng sữa:

Trước mỗi lần sử dụng, mẹ đều phải vệ sinh sạch sẽ cả dụng cụ hút sữa lẫn đựng sữa như sau:

• Dùng chổi và miếng cọ rửa chuyên dụng vệ sinh sạch.
• Rửa qua dụng cụ hút sữa và đựng sữa bằng nước lạnh.
• Lau rửa kỹ lại phần đáy và các góc kẽ nhỏ.
• Để ráo tự nhiên.
• Tiệt trùng lại bằng nước sôi.

Lưu trữ sữa mẹ sau khi vắt:

Chọn bình hoặc túi chứa sữa thích hợp:

– Sử dụng túi nhựa trữ sữa mẹ chuyên dụng hoặc bình đựng sạch có nắp đậy kín làm bằng thủy tinh hoặc nhựa để lưu trữ sữa mẹ vắt ra. Mẹ có thể mua các vật dụng này trong siêu thị hoặc nhà thuốc uy tín;

– Tránh các chai nhựa có ký hiệu tái chế số 7 vì vật liệu này có thể được làm bằng nhựa có chứa BPA;

– Không lưu trữ sữa mẹ trong các chai dùng một lần hoặc túi nhựa thông thường, không dành riêng để chứa sữa mẹ.

– Để tránh lãng phí, bạn nên chủ động chia sữa và lưu trữ vào các chai hay túi trữ nhỏ có mức dung tích từ 60 – 120 ml (vừa đủ cho mỗi lần trẻ bú).

– Sữa mẹ ngay sau khi hút ra cần được bảo quản lạnh để tránh được sự xâm nhập của vi khuẩn ở môi trường bên ngoài.

Thời gian lưu trữ cho sữa mẹ:

Môi trường	Nhiệt độ	Thời gian bảo quản
Môi trường thường	25 đến 35 độ C	4 – 6 giờ
Môi trường máy lạnh	Dưới 25 độ C	6 – 8 giờ
Ngăn mát tủ lạnh	Từ 4 độ C	3 – 5 ngày
Tủ lạnh mini	-5 đến -10 độ C	2 tuần
Ngăn đá tủ lạnh	-10 đến -18 độ C	3 tháng
Tủ đông	Dưới -18 độ C	6 tháng

Lưu ý: Bạn cần làm ấm sữa (không đun sôi hay dùng lò vi sóng) trước khi cho bé sử dụng.

Mẹo lưu trữ và bảo quản sữa mẹ:

– Ghi rõ ngày vắt sữa trên nhãn và dán vào bình đựng, bổ sung thêm tên của bé nếu giao sữa cho cơ sở chăm sóc trẻ.

– Không lưu trữ sữa mẹ trong cửa tủ lạnh hoặc tủ đông vì nhiệt độ sẽ thay đổi khi đóng và mở cửa. Nên đặt ở nơi lạnh nhất trong tủ trữ sữa và hạn chế di chuyển, sắp xếp trừ khi lấy ra sử dụng.

– Nếu xác định sẽ không sử dụng phần sữa mẹ vừa mới vắt trong vòng 4 ngày tới, cần đông lạnh ngay để giúp bảo vệ chất lượng của sữa.

– Khi đông lạnh sữa mẹ cần chừa một khoảng không gian, không đổ đầy bình đựng vì sữa nở ra khi đóng băng.

– Nếu đi du lịch, có thể lưu trữ và bảo quản sữa mẹ trong thùng cách nhiệt cùng với túi đá lạnh tối đa 24 giờ. Khi đến nơi nên sử dụng sữa ngay hoặc đặt vào trong tủ trữ sữa lạnh.

Bảo quản sữa mẹ bằng gì sau khi vắt ra?

Dụng cụ trữ sữa là một trong những yếu tố ảnh hưởng tới các bảo quản sữa mẹ tốt nhất. Mẹ bỉm chỉ nên đựng sữa vào những dụng cụ trữ sữa dưới đây:

Bình trữ sữa:

• Để trữ sữa, mẹ có thể sử dụng bình nhựa hoặc bình thủy tinh. Trước khi sử dụng, nên vệ sinh bình sữa bằng nước ấm và để ráo. Khi cho sữa vào bình không nên đổ đầy mà hãy để lại một khoảng trống, không trữ sữa trong bình mẻ, nứt.

Túi trữ sữa:

• Các mẹ có thể mua túi trữ sữa chuyên dụng của các thương hiệu uy tín với dung tích khoảng 60 – 120ml để bảo quản sữa mẹ. Khi đổ sữa vào túi tránh đổ quá đầy, nên để lại không gian vì sữa là chất lỏng nên sẽ giãn nở khi đông lại.

Cách nhận biết sữa mẹ bị hỏng:

Sữa sau khi rã đông có thể có màu sắc và mùi khác với sữa mẹ, tuy nhiên nếu được bảo quản đúng cách và chú ý mức thời gian tích trữ thì sữa hoàn toàn an toàn và không bị mất đi chất dinh dưỡng ban đầu.

Nếu đã quá thời hạn sử dụng hoặc cách bảo quản chưa đúng thì sữa mẹ có thể sẽ bị hỏng. Để phân biệt sữa còn dùng được và sữa hỏng, bạn cần chú ý những đặc điểm dễ nhận biết sau đây:

	Sữa còn dùng được	Sữa đã hỏng
Mùi vị	Mùi xà phòng hoặc kim loại  (Do sự phân tán của chất béo)	Mùi chua khó chịu, mùi lên men
Hình thức	Có thể bị tách ra từng lớp riêng biệt	Sữa bị vón cục

Để đảm bảo an toàn vệ sinh, bạn cần kiểm tra kĩ trạng thái, mùi, vị của sữa trước khi cho bé sử dụng vì sữa hỏng sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ tiêu hóa của bé và có thể dẫn đến tình trạng tiêu chảy.

Hướng dẫn rã đông và sử dụng sữa mẹ đúng cách:

Sử dụng sữa mẹ sau khi vắt:

– Nếu vắt sữa mẹ để bé sử dụng trong 1 vài giờ thì không nhất thiết phải bảo quản trong ngăn mát hoặc ngăn đá tủ lạnh. Mẹ nên trữ sữa vào các chai sạch, có thể thấy sữa sẽ tự tách thành các lớp khác nhau. Trước khi dùng, bạn xoay chai nhẹ nhàng để trộn đều các lớp, không khuấy hoặc lắc mạnh.

– Sau đó có thể cho trẻ uống từ cốc hoặc bình, dùng đủ lượng bé uống một bữa. Nếu dư, không sử dụng lại mà vứt bỏ vì có thể vi khuẩn từ miệng trẻ đã xâm nhập vào sữa.

Cách rã đông sữa mẹ:

Rã đông sữa mẹ đối với sữa mẹ để ngăn mát:

• Trước khi cho trẻ sử dụng, mẹ hãy lấy sữa từ ngăn mát tủ lạnh ra và ngâm trong nước ấm 40 độ cho tới khi đạt nhiệt độ phù hợp để trẻ ăn.
• Không được sử dụng nước quá nóng để ngâm sữa vì sẽ làm mất vitamin và khoáng chất có trong sữa mẹ.
• Không nên cấp đông lại sữa mẹ đã lấy ra khỏi tủ lạnh nên mẹ chỉ lấy đúng lượng sữa đủ dùng cho trẻ ở mỗi cữ bú.

Rã đông sữa mẹ đối với sữa trữ đông:

• Mẹ nên cho sữa trữ đông xuống ngăn mát trước khi sử dụng 1 ngày để rã đông sữa mẹ nhưng vẫn giữ nhiệt độ lạnh. Hoặc mẹ sử dụng một chậu nước đá lạnh để rã đông sữa đã được trữ đông.
• Tuyệt đối không dùng lò vi sóng hoặc đun sữa trực tiếp để hâm nóng vì việc tăng nhiệt đột ngột, làm nóng không đều sẽ gây phá hủy một số chất và kháng thể trong sữa.
• Sữa mẹ trữ đông nếu quá ngày sử dụng không nên cố dùng cho trẻ uống vì một số chất trong sữa có thể đã biến đổi.

Vài lưu ý khi ta cần biết khi rã đông sữa:

– Hâm sữa từ từ, không thay đổi nhiệt độ sữa đột ngột làm biến chất các chất dinh dưỡng trong sữa. Nếu không có máy hâm sữa, bạn xả nước ấm làm ấm chai sữa từ từ, sau đó mới tăng nhiệt độ của nước lên cho tới khi nhiệt độ sữa phù hợp.

– Sau khi rã đông sữa mẹ bằng cách chuyển từ ngăn đông xuống ngăn mát, nếu thấy có hiện tượng kết tủa đám mây trắng đục thì sữa đã hỏng không dùng được.

– Còn nếu xuất hiện một lớp váng mỏng nổi trên mặt bình thì sữa vẫn sử dụng được, lớp váng mỏng này là chất béo cần thiết trong sữa mẹ, mẹ chỉ cần lắc nhẹ lớp màng đó sẽ hòa tan đều trong sữa trước khi cho trẻ ăn.

Làm ấm sữa:

• Trút sữa đã rã đông vào bình một lượng vừa đủ bé bú, phần còn lại tiếp tục để ngăn mát tủ lạnh.
• Cho chai/túi sữa vào một cái tô có nước ấm (nước không nóng quá 40 độ), thay nước ấm thường xuyên để giúp sữa mau ấm.
• Hoặc mình có thể dùng máy hâm sữa, nhiệt độ chuẩn và ổn định, giúp tiết kiệm thời gian do không phải ngồi canh nước nguội thay nước mới.
• Khi nhỏ sữa lên mặt trong cẳng tay thấy vừa là nhiệt độ đó có thể cho bé bú.

Cách dùng máy hâm sữa:

1. Cho nước vào đúng vạch máy quy định.
2. Chỉnh nhiệt độ mong muốn. Các loại máy hâm sữa sẽ có nút vặn để điều chỉnh nhiệt độ đạt mức mong muốn (40 – 70 – 100 độ C). Có máy ghi rõ nhiệt độ, có máy chỉ là các ký hiệu. Các ký hiệu trên máy có thể khác nhau, mẹ cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng để biết mức độ nào của máy là bao nhiêu độ C.
3. Để bình sữa vào trong máy, đợi sữa ấm.

* Lưu ý nhỏ cho bạn:

– Không đun sữa trực tiếp trên bếp, rất dễ bị nóng quá nhiệt độ cần thiết.

– Không hâm sữa bằng lò vi sóng, sẽ làm mất chất và sữa có những “điểm nóng” gây bỏng miệng bé.

– Không cấp đông lại sữa đã rã đông.

Giải đáp thắc mắc các về sữa mẹ:

1. Sữa mẹ trữ đông có tốt không?

⇔ Sữa mẹ trữ đông dù được vắt từ bầu vú của mẹ nhưng không tốt bằng sữa bú trực tiếp vì khi trữ đông sẽ làm mất đi men lipase để tiêu hóa chất béo, giảm đáng kể số lượng các thành phần khác có khả năng chống lại những bệnh lý nhiễm khuẩn. Bên cạnh đó, tùy theo tháng tuổi của trẻ mà thành phần sữa mẹ cũng sẽ thay đổi để phù hợp với nhu cầu phát triển của trẻ nên trẻ dùng sữa trữ đông vài tháng có thể không còn phù hợp với nhu cầu độ tuổi.

⇔ Tuy nhiên việc sử dụng sữa mẹ trữ đông cho trẻ ăn có thể ảnh hưởng tới sức khỏe của trẻ, điển hình là nhiễm khuẩn đường tiêu hóa nếu trữ đông sữa mẹ không đúng cách.

2. Sữa trữ đông có bị đổi màu không?

⇔ Sữa trữ đông sẽ có màu hơi khác so với sữa tươi mới vắt, thông thường sữa mẹ trữ đông sẽ chuyển màu hơi xanh, vàng hoặc nâu khi bảo quản tủ lạnh. Nhưng mẹ hãy yên tâm vì đây không phải là điều xấu. Sữa mẹ để ngăn mát hay ngăn đông đều sẽ bị tách lớp, trước khi cho trẻ sử dụng, mẹ chỉ cần lắc nhẹ để trộn chúng lại với nhau.

3. Có thể cho thêm sữa mẹ mới vắt vào trong sữa mẹ đã trữ đông không?

⇔ Hoàn toàn có thể thêm sữa mẹ mới vắt vào sữa đã trữ đông hoặc sữa mẹ để ngăn mát. Nhưng trước khi thêm vào sữa cũ, cần làm lạnh sữa mới vắt trong tủ lạnh hoặc làm lạnh nhanh bằng đá ít nhất một tiếng đồng hồ.

⇔ Tuyệt đối không được cho sữa mới vắt còn ấm vào sữa đông lạnh vì sẽ làm sữa trữ đông tan ra và hãy để sữa từng ngày riêng biệt.

4. Sữa trữ đông có mùi do đâu?

⇔ Quá trình enzyme lipase ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn có hại sẽ dẫn đến các phản ứng phân hủy chất béo và giải phóng axit béo đôi khi làm biến đổi mùi hương của sữa mẹ, khiến sữa trữ đông có mùi khác lạ. Nhưng mẹ yên tâm vì trẻ vẫn có thể sử dụng được bình thường sữa trữ đông có mùi mà không gây hại nếu mẹ trữ đông sữa đúng cách.

5. Bảo vệ các túi trữ sữa tránh nhiễm khuẩn bằng túi đựng thức ăn

⇔ Để tiết kiệm không gian trong tủ lạnh, các mẹ nên ép hết không khí ra khỏi túi sữa, hàn kín miệng, mua thêm túi đựng thức ăn để đựng các túi trữ sữa trước khi bảo quản trong tủ lạnh. Các bạn có thể thay túi bằng hộp nhựa nhưng sẽ tốn diện tích hơn.

⇔ Việc dùng thêm túi, hộp để cất những túi sữa nhỏ sẽ đảm bảo vệ sinh, tránh nhiễm khuẩn chéo vào sữa nếu tủ lạnh đựng nhiều loại đồ ăn khác.

6. Cách giữ sữa khi mất điện

⇔ Các mẹ hãy chuẩn bị sẵn một số thùng xốp hoặc thùng nhựa có nắp đậy giữ nhiệt ở nhà.

⇔ Nếu bị mất điện sau 3 giờ, các mẹ hãy mua thật nhiều đá lạnh để xung quanh trong thùng xốp, sau đó nhẹ nhàng chuyển các túi sữa từ ngăn đông vào các thùng xốp này để bảo quản cho không bị tan chảy.

⇔ Khi có điện trở lại, các mẹ hãy chuyển sữa lại vào ngăn đông lạnh.

Tham khảo và tổng hợp từ các trang tin tức khác nhau.